---

Maes generatie VII

	Gezin: Henricus Maes 1768-1803 kwartiernummer 128
Wapen van Maastricht		Wapen van Geulle

Vader

Henricus Maessen is de zoon van Arnoldus Maessen en Maria Getruda Wijnants, en werd gedoopt in Geulle op 28-01-1768 (getuigen Gertrudis Vossen, Mariae Idae Wijnants en Cornelius Bours). Henricus is overleden te Maastricht op 30-5-1803. Beroep: Schoenmaker. Vanaf 1790 woonde Henricus in Maastricht, adres: Overwal 370 Maastricht. In de Volkstelling van 1802-1803 komt Henricus voor 36 jaar, samen met Elisabeth van Hulst 33 j en twee kleine kinderen Anna en Joseph, wonend 'Op 't Overen nr 2' samen met de familie Snel (echtpaar met dochter resp. 67, 73 en 30 jaar), verder met het echtpaar Martens (56 en 52 jaar) en Jean Ouswalt 41 jaar. In het totaal 10 personen.

Doop van Henricus in 1768

Huwelijk

Henricus trouwt met Maria Elisabeth van Hulst geboren te Maastricht op 28 oktober 1769, als dochter van Arnold van Hulst en Anne Kokelers. Maria overleed op 2-3-1849. Wanneer Henricus en Maria zijn getrouwd is voorlopig niet duidelijk omdat in de Kerkelijke registers van Maastricht en Geulle niets terug te vinden is. Het moet ongeveer in 1795 geweest zijn omdat hun eerste kind Anna in 1796 geboren is. Henricus is niet oud geworden, hij stierf op 35-jarige leeftijd. Na de dood van Henricus trouwde Maria opnieuw, nu met Jean Cramers du quatrieme jour du mois pluviose de l'an treize a onze heures du matin (24 januari 1804 om 11 uur). Jean Cramers was toen 39 jaar en geboren in Bois le Duc republique Batave zoon van Jean Cramers en Henriette van Dommelen. Marie was toen 35 jaar.

Kinderen

1. Anna Maes geboren te Maastricht 25 april 1796 (six Floreal l'an V) Anna trouwde in 1825 met Lodeweijk Mey zoon van Jeanne Mey. Gratis en vrij van zegel ingevolge Koninklijk besluiten van 7 maart 1815 en 26 mei 1824. Anna overleed op 4-2-1867.
2. Joseph Maes geboren te Maastricht op 29 juni 1799 (Le vingt septieme jour du mois de Prairial). Hij trouwde te Maastricht op 25 mei 1820 met Maria Catharina Spee en overleed op 21 juli 1849.
3. Pieter Jozef, geboren te Maastricht op 16 juni 1802. Pieter Josef is twee keer getrouwd geweest: De eerste keer met Joanna Frijns die overleed op 31-12-1855 en de tweede keer op 2-12-1857 met Maria Helena Sleyp (geboren 16 april 1798).

Geschiedenis

Twiehierigheid in Mestreech (1204-1794)

Die Twiehierigheid is mesjiens wel et mies markante feit in de historie vaan Mestreech. Veer hˆbben altied gelierd, dat niemand twie hiere kin dene. Mestreech heet getuind, dat wel te kinne. Bijnao zËs iewe laank heet Mestreech geleef oonder e politiek rezjiem, zoe es nˆrreges aanders kin aongeweze weure en dat daan ouch uniek maag heite. En daorum dene veer dat heij oetyeurig te bespreke.Oongeveer drei iewe laank hˆbbe de bissjoppe vaan Luik euver Mestreech, in alle geval euver et gedeilte, hun rechte allein oetgeoefend.Zoe kraog Mestreech TWIE HIERE, de Prins-Bissiop vaan Luik en d'n hertog vaan Braobant, nevenein en same. Vaan dat jaor dus geld veur eus stad de spreuk: "EEN HEER, GEEN HEER; TWEE HEREN, EEN HEER", of wie et in et Latien gezag woort:"TRAJECTUM NEUTRI DOMINO, SEDPARET UTRIQUE", wat vertaold beteikent:"Mestreech is vaan geine vaan de Twie Hiere allein, meh huurt aon hun twieje same". Die spreuk is vaandaog d'n daag nog te leze op et Stadhoes bove de groete sjËlderii, die in de Prinsekamer bove de monumentaal sjouw is geplaots.Deen touwstand vaan Twichierigheid, vaan et zoegenaomp "lndivise Maastricht". heet oonnofgebroke gedoord tot 1794, wie de Franse ginneraol KLEBER de stad heet ingenome en ze oonder Frans bestuur koam, terwijl in dezellefden tied aon et wereldlik gezag vaan de bissjop vaan Luik door de Franse veur good 'n ind is gemaak.De bissjoppe vaan Luik en de hertoge vaan Braobant hˆbbe same oonaofgebroke euver Mestreech geregeerd tot 1632. Van Braobanse kant is et gezag langen tied oetgeoefend door de hertoge vaan BoergondiÎ en daonao door de keuninge vaan Spanje in hun kwaliteit vaan hertoge vaan Braobant. In 1632 maak-de prins Frederik HENDRiK ziech meister vaan eus stad en troje de "STATEN-GENERAAL DER VEREENIGDE NEDERLANDEN" in de rechte vaan Braobant. Dat heet gedoord tot 1673. wie keuning LODEWIJK XIV Mestreech innaom, meh bij de "Vrede van Nijmegen" tˆsse de Franse en de Hollenders in 1678 kraoge de .,Staote" hun rechte op de stad weer trˆk, um die te behawwe tot de zoegenaomde Fransen tied in 1794. Allein zien vaan 11 aprËl 1748 tot 3 fibberwari 1749 de Franse nog eve meister gewees in Mestreech.

De Franse tijd

Zomer 1794 ondernamen de Fransen een aanval op Maastricht. Maastricht, verdedigd door Staatse en Oostenrijkse troepen o.l.v. de gouverneur, de prins van Hessen-Kassel, moest zich op 5 november 1794 aan de Franse generaals Kleber en Bernadotte overgeven. De veldtocht bracht een 6 eeuwen door Frankrijk gekoesterde wens in vervulling n.l. de inlijving der Nederlanden. Bij de vrede van Den Haag in 1795 erkende Frankrijk de oude Republiek der 7 Verenigde Nederlanden als de Bataafse Republiek in ruil waarvoor zij afstand moest doen van de Oostenrijkse Nederlanden en het Generaliteitsland Limburg. Laatstgenoemde gebieden werden dus zonder meer bij "La Grande Republique" ingelijfd. Hiermede had Frankrijk zijn "natuurlijke" grenzen, in het noorden de Waal en in het oosten de Rijn, bereikt en kregen de vestingen Maastricht en Venlo de functie van beschermers van deze oostgrens tegen Pruisen. De komst van de Fransen werd door de bevolking in eerste instantie gezien als een bevrijding, maar al spoedig volgde een ontnuchtering. De nieuwe meesters confisqueerden en verkochten de kerkelijke goederen, plunderden kerken, kloosters en musea, dwongen de priesters tot het afleggen van de eed tegen het koningschap en van gehoorzaamheid aan de Franse Republiek. Maastricht vormde een staatkundig probleem op zich. Het grondgebied van de stad behoorde gedeeltelijk tot de Luikse schepenbank Sint-Pieter, gedeeltelijk tot de Brabantse Vroenhof, en gedeeltelijk tot Tweebergen, ÈÈn van de elf banken van Sint-Servaas; het grootste gedeelte van de stad was echter tweeherig, als condominium van de hertog van Brabant en de prins-bisschop van Luik. De inwoners waren "Brabanders" of "Luikenaren", naar gelang hun geboorte uit een Brabantse of Luikse moeder (de zogenaamde nativiteit) of, wanneer zij niet geboortig waren van Maastricht, hun herkomst uit het prins-bisdom of uit een ander gebied: in dit laatste geval werden zij als Brabanders beschouwd.  D'n aonval op Mestreech in 1794 'n sommasie aon de prins vaan Hessen-Cassel um ziech euver te geve woort aofgeweze en toen woort op 1 november 1794 et vuur op Mestreech geopend. Volleges et teveure opgemaak kriegsplan zouw de stad op drei punte tegeliek aongevalle weure, aon de kant vaan Wiek. tegen et froont vaan aof de Bospoort tot aon de Breuselepoort en vaan de Louwberreg aof tegen et fort Sint Pieter. Korten tied heet dit bombardemint mer gedoord meh et waor vaan 'n hevigheid es Mestreech nog mer zelde beleef had. De siaoi dee aon de stad woort touwgebroch, waor gewoen versjrikkelik. aon alle kante woorte hoezer in brand gesjote; de kËrreke vaan de Dominikane, vaan Sint Antonius en vaan de Duitse Orde (op de plaots. boe noe et papierfebrik steit) woorte vreiselik touwgetakeld. meh et mieste had wel te liije et kloester vaan de Beijert, dat naogenÛg gans ontbrande. Tege zoe e geweld waor niks bestand en al d'n derde november sjikde de goevernˆr z'n parlementaers nao et hoofkerteer vaan de Franse um ziech tot kapitulasie bereid te verklaore en de kondisies vaan de vijand te vemumme. D'n daag d'rop gaof de stad ziech euver. Leven en vrijheid vaan de bˆrregers zouwe gerespekteerd weure en aon et garnizoen weure touwgestande mËt militaer ier de stad Mestreech te trËkke. Zoe hadde de Franse hun doel dus alweer bereik: Mestreech waor in han vaan de rippeblikelne.

---

Maes generatie VIII

	Gezin: Gezin: Arnoldus Maessen (1727-1785) kwartiernummer 256
Wapen van Maastricht		Wapen van Geulle

Vader

De vader van dit gezin is Arnoldus Maessen, zoon van Paulus Maessen en Maria Buysers. Arnoldus werd geboren in Geulle op 1 februari 1727. De peetouders waren Gertrudis Schreurs en zijn opa: Gerardus Thijssen. Arnoldus en zijn echtegenote overleden vlak na elkaar, op 20 november en op 12 december 1785. Ze staan dan ook vlak na elkaar ingeschreven in het kerkregister van Geulle.

Huwelijk

Arnoldus trouwde te Bunde op 7 november 1756 met Maria Gertruda Wijnants, die geboren werd op 14 november 1735 te Bunde en overleed in Geulle op 20 november 1785. Maria Gertruda was de dochter van Joannes Augustinus Wijnants en Sibilla Mulder en vroedvrouw van beroep. Het huwelijk is op vier plaatsen geregistreerd, bij de dominee in Geulle en bij de pastoor te Bunde, bij de pastoor te Geulle en te Meerssen bij de Nederlands Hervormde Gemeente

Fragment huwelijksregister St Agnes te Bunde Transcriptie: 1756. Arnoldus Maessen ex Geul et Gertrudis Wijnants ex Casen 7 9bris. Testes Agnes Wijnants et Maria Wijnants	Ondertrouw bij de dominee in Geulle Transcriptie: Op 23 october 1756 zijn bij ons in ondertrouw genomen Arnoldus Maessen .. : geboortig van Geul met Gertrij Winands ..: geboortig van Casen en gecopuleert op 7 nov 1756

Inbraak en diefstal door bokkerijders bij Arnoldus Maassen
In 1767 werd bij Arnoldus Maassen in Geulle ingebroken. De dief is door een gat in de wand van de schuur binnen gekomen. Gestolen werden twee vaten koren, twee of drie vijlen, een schoenmakerstang en leer. Indertijd heeft Arnold deze inbraak niet bekend gemaakt omdat hij bang was voor weerwraak. Pas zes jaren later bleek dat de dader Pieter Pieters, alias "Het Leemkuijken", was die tot de bokkerijdersbende behoorde. In 1773 vond het proces plaats en werd Pieter Pieters opgehangen. Een en ander is te lezen in de Criminele Rolle van de schepenbank Geulle, inventaris 5722, folio 56.

Kinderen

1. Paulus Maessen, gedoopt te Geulle op15 augustus 1757, getuigen Maria Stijnen en Paulus Maessen. Paulus trouwde met Anna Catharina Tevis;
2. Maria Sibilla Maessen, gedoopt te Geulle op 10 januari 1760, getuigen Anna Margarita Maessen en Joannes Augustinus Wijnants;
3. Joannes Augustines Maessen, gedoopt te Geulle op 4 november 1762, getuigen Maria Agnes Wijnants en Paulus Maessen;
4. Maria Maessen, gedoopt te Geulle op 25 maart 1765, getuigen Maria Wijnants en Joannes Bours;
5. Henricus Maes gedoopt te Geulle op 28-01-1768, getuigen Gertrudis Vossen, Maria Idae Wijnants en Cornelius Bours;
6. Gerardus Maessen, gedoopt te Geulle 5 augustus 1771,getuigen: Maria Muytjens en Gerardus Wijnants;
7. Maria Maessen, gedoopt te Geulle 12 augustus 1772, getuigen: Maria Bours en Martinus Wijnants;
8. Gerardus Maessen, gedoopt te Geulle 1 februari 1775, getuigen Maria Vossen en Paulus Bours;
9. Maria Maessen, gedoopt te Geulle 9 april 1778, getuigen: Elisabetha Raemaeckers, Catharina Maessen en Gisbertus Gijsen;

Geschiedenis

Geulle in de tijd van Arnoldus Maassen

In 1740 werd de vrede nogmaals verbroken door het uitbreken van de Oostenrijkse Successie oorlog. De overleden oostenrijkse aartshertog Karel VI, heer der Zuidelijke Nederlanden waaronder de, vroeger Spaanse gedeelten van de Landen van Overmaas, werd volgens de na de Spaanse Successie oorlog gemaakte afspraken opgevolgd door zijn dochter Maria Theresia. Er waren echter wederom kapers op de kust: Beieren, Pruisen, Frankrijk en Spanje maakten aanspraak op de kroon. Engeland en de Republiek kozen partij voor Oostenrijk. Veldslagen vonden plaats bij Haccourt en Lafelt, ten noorden van Maastricht in Belgisch Limburg. Maastricht werd in 1748 weer eens ingenomen door de Fransen. Na het sluiten van de Vrede van Aken moest Maastricht weer worden ontruimd. Voor hun vertrek verrichtten de Fransen nauwkeurige opmetingen, die gediend hebben voor een nadien gemaakte maquette van de stad, die zich te Parijs bevindt in het Hotel des Invalides, in het Musee des planreliÎf, maar in 1973 voor het eerst te zien was in Maastricht in het Bonnefantenmuseum.

Geulle eind 18e eeuw

Het geslacht van de graaf van Hoensbroek tot Geulle bleef heer van Geulle tot het jaar 1762, in welk jaar de laatste mannelijke telg overleed. Diens enige dochter was in 1748 gehuwd met een graaf uit het huis Hohenzollern-Hechingen, een officier in dienst van keizerin Maria Theresia van Oostenrijk. Zij werd in 1765 weduwe. Haar moeder, de douariËre van Hoensbroeck tot Geulle, oefende na het overlijden van haar man het bestuur uit tot haar dood in 1775, waarna haar dochter, de douairiËre van Hohenzollern- Hechingen, haar opvolgde. Zij overleed in 1798. Als bijzonderheid bij dit afsterven kan worden vermeld, dat haar stoffelijk overschot in verband met het feit, dat de kerk in Geulle enige maanden tevoren door de Franse bezetters was gesloten, niet in de grafkelder van de grafelijke familie in de kerk kon worden begraven. Zij werd daarom te ruste gelegd in een graf v66r de kerkdeur. Van het kasteel van Geulle zijn heden ten dage alleen nog over de toegangsbrug met poort, stallen en bergplaatsen, de zgn. burchthoeve. De eigenlijke kasteelgebouwen, die via de grafelijke familie de Hamal in 1842 in eigendom waren overgegaan van Graaf d'Oultremont de Warfusee, werden door de nieuwe eigenaar in 1847 volledig gesloopt. De grachten werden gevuld met puin en het gehele terrein werd zo goed mogelijk geÎgaliseerd. Dit terrein, gelegen aan de rechterzijde van de weg naar de dorpskern en in gebruik als weiland, doet alleen door enkele oneffenheden het vermoeden rijzen, dat ter plaatse vroeger gebouwd is. De juiste situering van het kasteel laat zich slechts gissen. Waarheidsgetrouwe afbeeldingen van het kasteel ontbreken, zodat ook daarvan geen hulp te verwachten is voor een historisch verantwoorde reconstructie van de burcht van Geulle.

Geulle in de Franse tijd

In 1798 werd ook de kerk in Geul gesloten. Doopsels moesten toegediend worden in het geheim in particuliere huizen, o.a. in dat van de jagermeester van het kasteel, een zekere Andreas Sauer, gehuwd met Mechtildis Maassen, dochter van Petrus Maassen en Elisabeth Paulissen (zie stamboom). Petrus was een zoon van Mathias, een broer van Paulus (generatie X, kwartiernummer 512).Deze toestand duurde tot 1802 toen de betrekkingen tussen kerk en staat gereguleerd werden als gevolg van het tussen Napoleon en paus Pius VII gesloten concordaat."Ook de economische toestand werd er in deze gebieden niet beter op door de invoering van waardeloos papiergeld, door het opleggen van oorlogsschattingen en door het in rekening brengen van de kosten van de bezettingstroepen. Nog een punt, dat op groot verzet bij de bevolking stuitte was de conscriptie.

---

Maes generatie IX

	Gezin: Paulus Maessen (1687-1760) kwartiernummer 512
Wapen van Maastricht		Wapen van Geulle

Vader

Paulus Maessen werd geboren in Geulle op 8-5-1687 als zoon van Thomas Masen en van Catharina Thijssen (getuigen Gerardus Tilmans, Petri Valkers en Petronella Jansen). Paulus is overleden te Geulle op 7 oktober 1760. Hij was toen reeds 'viduus' (weduwnaar) van Maria Bu(y)sers, zoals het overlijdensregister zegt. Bijna 25 jaar later - Paulus was toen al lang weduwnaar komt hij nog eens voor, nu in register 5868, vermeldende, dat op 27 februari 1754 bij het uitgaan van de brandende keertze als hoogst-bieder is verbleven aan Paulus Maassen een perceel akkerland, groot 12 kleine roeden op den Schievelsbosch in Geulle voor f. 98,- en 16 stuivers, voorheen eigendom van Arnold Pieters van Geulle, die deze verkoop vrijwillig geproclameerd heeft.

Fragment uit het doopregister van de St.Martinusparochie te Geulle: Doop van Paulus Maessen op 8 mei 1687.

Fragment uit het overlijdensregister van de St.Martinusparochie te Geulle: Overlijden  van Paulus Maessen op 7 oktober 1760.

Huwelijk

Paulus trouwde te Maastricht in de parochie van de H. Martinus op 21-7-1709 met Maria Catharina Bu(y)sers uit dezelfde parochie. Het huwelijk werd gesloten "per rubrum sigillatum", d.w.z. dat er dispensatie was gegeven van de verplichte drie roepen. Het papier van de bisschop, dat deze ontheffing verleende, was voorzien van een rood zegel.

Het paar vestigde zich nadien in Geulle, waar alle kinderen werden geboren. In de doopakten blijft de moeder het "epitheton iltrajectensis" dragen: een vreemde Maastrichtse eend in de Geulse bijt?  Maria Catharina is gedoopt, in de St. Martinuskerk op 10-12-1686, als dochter van Henricus Buysers en Anna Margaretha Daems.

Fragment uit het doopregister van de St.Martinusparochie te Wijk Maastricht: Doop Maria Buysers op 10 december 1686.

Fragment uit het huwelijksregister van de St.Martinusparochie te Wijk Maastricht: Huwelijk Paulus Maessen en Maria Buysers op 21 juli 1709.

Kinderen

1. Bartholomaeus Maessen,gedoopt te Geulle op 25-12-1709 (getuigen Anna Somers en Wilhelmus Maessen)
2. Anna Margarita Maessen,gedoopt te Geulle op 4-3-1711
3. Gerardus Maessen, gedoopt te Geulle op 20-02-1713 (getuigen Catharina Thijssen en Gerardus Maessen)
4. Henricus Maessen, gedoopt te Geulle op 17-05-1715 (getuigen Maria Janssen en Arnoldus Damen)
5. Maria Maessen, gedoopt te Geulle op 05-03-1719 (getuigen Mechtildis Thijssen en Michael Ummels)
6. Gerardus Maessen, gedoopt te Geulle op 17-06-1721 (getuigen Ida Ackermans,Joannae Buijsers en Petrus Hendrix)
7. Paulus Maessen, gedoopt te Geulle op 03-09-1724 getuigen Gertrudis Thijssen en Paulus Louijs). Paulus overlijdt te Bunde op 10-04-1778, hij was gehuwd met Maria Muytjens.
8. Arnoldus Maessen, gedoopt te Geulle op 01- 02-1727 getuigen Gertrudis Schreurs en Gerardus Thijssen), (zie generatie IX)
9. Catharina Maessen, gedoopt te Geulle op 23-04-1731 ( getuigen Maria Hoogheijnen,Conrardus Paulissen, Mechtildis Perebooms en Martini Linssen)

Gichtregisters :

We lezen o.a. in het Gichtregister 5865 uit 1730:

"Paulus Maassen in huwelijck met de Gert Maria Buijsers woonende tot Geul op de Meulenweg reijgt aan het eerste stuk Lenart Vossen van den berg, en ter andere sijde Leonart Vossen van Brommelen reijgt aan het tweede Derck Peerbooms en ter andere sijde Leonart Vossen   in Massa om en voor de somme van vijftig Rijksdaalders bbnts Maastr: Cours."

Geschiedenis

Wat zeggen de archieven in deze tijd. De Landen van Overmaas waren reeds eerder, in de jaren 1632 - 1635 en 1644 - 1645, onder heerschappij van de Staten-Generaal van de Republiek der 7 Verenigde Nederlanden (het Hollands tijdperk) en werden toen, en sedert 1661 definitief, rechtstreeks door hen bestuurd. Vandaar de naam generaliteitslanden die gold voor alle veroverde gebieden.

De gevolgen van de Staatse overheersing in deze landen, uiteraard voor zover zij niet aan Spanje waren toebedeeld, waren zeer ingrijpend en zij verdienen hier vermelding daar de eerste generaties in Geulle onder deze omstandigheden leefden.De Staatsen verboden - in strijd met de capitulatievoorwaarden in 1632 van Limburg en de overige Landen van Overmaas - de uitoefening in het openbaar van de katholieke eredienst, hoewel vrijheid van godsdienst was bedongen en gegarandeerd. De sluiting van de kerken werd bevolen, de kerkelijke goederen werden geconfisqueerd en de priesters werden verdreven of verbannen. De "Plakkaten", waarin deze maatregelen bekend werden gemaakt, alsmede straffen waarmede overtredingen werden bedreigd, volgden elkaar met grote regelmaat op. Reeds in 1636 werd tot bovengenoemde maatregelen tegen de katholieke godsdienst, nadien nog enige malen herhaald, besloten. In 1656 werd het beruchte "Egtregiement" uitgevaardigd, dat tot de Franse Tijd zijn geldigheid heeft behouden, volgens hetwelk niemand meer door een R.K. priester in ondertrouw genomen of getrouwd mocht worden. Huwelijken mochten van nu af aan alleen gesloten worden ten overstaan van de dominee. 

Dit verklaart het naast elkaar bestaan van een officieel protestants huwelijksregister en een "duplicaat" R.K. register, want iedereen trouwde toch nog, na zijn gang naar de dominee, voor de pastoor, een situatie te vergelijken met de situatie sedert de invoering van de Burgerlijke Stand, die een burgerlijk huwelijk in ieder geval verplichtend stelt ten overstaan van een openbaar ambtenaar. Latere inzegening door een kerkelijk functionaris is vrijwillig, ter keuze van betrokkenen. Voor het bijwonen van missen, het toedienen van sacramenten enz. was men aangewezen op het nabije Spaanse gebied, dan wel op geheime schuilkerken. In de doopregisters van Geul van 1620 - 1780 zijn van 11 oktober 1635 tot 5 februari 1637 geen doopsels ingeschreven omdat de pastoor, Godewin Nagelss gevlucht was en pas in 1639 opgevolgd door Flec de Pellenrox. Van 1658 - 1673 is er geen pastoor geweest. De diensten werden vermoedelijk vanuit Rekem of Maastricht in het geheim verricht.Van 1663 - 1673 zijn uit vrees voor overtreding van de Staatse voorschriften ook geen huwelijken ingeschreven. Vanaf 1673 werden doop en huwelijksregisters weer bijgehoudÈn, omdat toen de Fransen onder Lodewijk XIV - zij het tijdelijk - aan het Staatse bewind in deze streken een einde hadden gemaakt. De latere pastoor Smeets, die in het begin van de Franse Tijd voor de verplichte inlevering van de kerkelijke registers aan de Franse ambtenaren, deze heeft gekopieerd, geeft uitvoerige verantwoording in de Latijnse taal van de hiaten in de registers en van de omstandigheden, die daartoe hebben bijgedragen. Ook vermeldt hij dat hij voor de periode 1695 - 1718 gebruik heeft gemaakt van de in de "Vlaamse" taal geschreven protestantse huwelijksregisters, om de desbetreffende ontbrekende gegevens in de kerkelijke registers aan te vullen, echter zonder vermelding van de getuigen omdat hij dit - bijna 100 jaar later - een nutteloos en overbodig werk vond!

In het kader van de protestantisering van de veroverde gebieden past ook de vervanging van katholieke ambtenaren door protestantse om zodoende een greep te krijgen op het bestuur en het afkondigen in 1655 van het zgn. Schoolreglement, dat de gereformeerden het monopolie van het onderwijs moest verschaffen.

Gesteld mag echter worden, dat deze protestantisering in deze streken als mislukt moet worden beschouwd, niet in het minst door de fanatieke opstelling van de protestanten die op haar beurt alleen maar verzet opriep bij de autochtonen.In het laatste kwart van de 17e eeuw werd de vervolging der katholieken iets gematigder. Deze kregen toen b.v. de gelegenheid om in hun eigen - door de protestanten geconfisqueerde - kerken diensten te houden. Dit gebeurde sedert 1680 ook in de kerk van Geulle en heeft geduurd tot 1820 toen pastoor Swelsen, na het vertrek van de dominee en zijn laatste vier gemeenteleden naar Beek, wederom de pastorie kon betrekken en de kerk alleen voor de katholieken openstellen.

Nederland rond 1680

1648:einde 80-jarige oorlog, DE VREDE VAN MUNSTER . Wie gedacht had, dat hiermede in deze streken een einde was gekomen aan de ellendige oorlogsomstandigheden, komt bedrogen uit.

Een regeling ter zake van het territoir der drie Landen van Overmaas dat op het einde van de oorlog frontgebied was, werd bij de vrede van Munster niet getroffen. Limburg zelf viel er buiten, aangezien dit sedert 1635 onafgebroken in Spaanse handen was.

Een commissie, een nog op te richten zo geheten Chambre mipartie, zou zich moeten uitspreken over de scheiding der troepen en de verdeling van de souvereiniteitsrechten tussen beide partijen. In afwachting daarvan zou in de drie genoemde Landen van Overmaas de status quo worden gehandhaafd. Dit betekende in de praktijk, dat deze Landen een soort van niemandsland werden, waar de legers van beide partijen elkaar bestreden om zo voordelig mogelijke posities te verkrijgen en Spaanse en Staatse ambtenaren gezag uitoefenden namens en belasting hieven voor hun respectievelijke regeringen. Dat dit tot chaotische en ergerlijke toestanden aanleiding gaf behoeft geen betoog. Eindelijk kon in 1661 het zgn. Partage-tractaat worden ondertekend, waarbij de Landen van Valkenburg, Dalhem en 's-Hertogenrade plaats voor plaats opgedeeld werden tussen Spanje en de Republiek en ook in deze Landen een einde kwam aan de 80- jarige oorlog, 13 jaren na de Vrede van Munster. Voor ons doel is alleen van belang de verdeling, zoals deze plaats vond op het huidige Zuid-Limburgse territoir:

STAATS: Valkenburg, Meerssen, Klimmen, Heerlen, Beek, Bunde, Borgharen, Geulle, Itteren, Amby, Bemelen, Berg en Terblijt,Eysden, Houthem Ulestraten en St. Geertruid

SPAANS: Oud-Valkenburg en de Abdij van St. Gerlach, Houthem, Strucht, Schin op Geul, Schaesberg, Merkelbeek, Oirsbeek, Bingelrade, Schinveld, Jabeek, Brunssum, Schinnen, Spaubeek, Nuth en Amstenrade